پرورش گیاهان در آب:
پرورش گیاهان در آب یا محلول غذایی كه به آن آبكشی ( هیدروپونیك ) گفته می شود ( هیدرو= آب ، پونوس= كار، به معنی آب كاری ) در طول سده ها استفاده شده است . برای مثال باغ های قدیمی معلق بابل و باغ های شناور ازتك (Aztec) در مكزیكو در حقیقت بصورت آبكشی بوده اند . در سال های 1800 ، مفاهیم اساسی گیاهان به صورت آبكشتی به وسیله ی كسانی كه چگونگی رشد گیاهان را مطالعه می كردند ، ارائه شد . (استانیر ،1985). در پی آن ، كشت گیاهان در محیط بدون خاك در سال های 1930 به وسیله ی یك دانشمندی كالیفرنیایی شهرت پیدا كرد .
گیاهان چگونه رشد می كنند :
دانشمندان در گذشته از چگونگی رشد گیاهان در شگفت بودند . آنان نتیجه گیری كردند كه گیاهان مواد غذایی را از خاك به دست می آورند و آن را یك عصاره ی خاص نامیدند كه در خاك برای استفاده ی گیاه وجود دارد . در سده ی شانزدهم ، وان هلمونت آب را تنها ماده غذایی برای گیاه دانست . او پس از انجام آزمایش زیر به این نتیجه رسید : وان هلمونت با رشد یك بید در ظرفی بزرگ دارای خاك كه به دقت وزن شده بود ، مشاهده كرد كه در پایان آزمایش تنها دو انس ( 56 گرم ) از وزن خاك كم شده در حالی كه وزن بید از 5 به 169 پوند افزایش یافته است . با توجه به این كه به خاك تنها آب افزوده شده بود ، او نتیجه گرفت كه افزایش رشد گیاه تنها مربوط به آب  می باشد .
ظرف كشت :
در تمامی محیط كشت های آبكشتی و بدون خاك ، گیاهان در نوعی ظرف ، مانند یك بستر ، گلدان ، كیسه ، قوطی ف صفحه ی بسته یا ناودان كشت می شوند . امروزه پرورش دهندگان از كیسه ی پلاستیكی به عنوان محیط كشت بدون خاك استفاده میكنند ، یا مستقیما در كیسه ای كه برای بسته بندی و حمل ونقل مخلوط بدون خاك یا پرلایت استفاده می شود گیاه را كشت می دهند .
محیط كشت بدون خاك یا آبكشتی :
از سال 1930 تا اواخر 1950 استفاده از سنگریزه یا شن به عنوان بستر ریشه در سیستم های كشت بدون خاك تجارتی گردشی بسته جریان و فروكش ، متداول بود . در واحدهای آبكشتی كوچك خانگی ، از سنگریزه ، سنگ آتشفشانی ، یا هادیت جهت بستر ریشه استفاده می شود . امروزه در سیستم های آبكشتی متداول ترین موادمعدنی به عنوان محیط رشد ریشه پر لایت و پشم  سنگ می باشد .
امروزه ، از مواد آلی بسیار متنوع جهت محیط ریشه استفاده می شود ، كه بیشتر آنها تركیبی از مواد گوناگون ، عمدتا مخلوط های دارای پیت ماس ، پوست كاج یا مخلوط  پوست كاج و پیت ماس همراه با مواد معدنی مانند ورمیكولایت و پرلایت می باشد .
تعدادی ازمزیت ها :
1- گیاه می تواند در محل هایی كه خاك مناسب وجود ندارد ، یا خاك به بیماری آلوده است    ، رشد كند .                                                                                        2- نیروی كار برای خاك ورزی ، كشت و كار ، تدخین ، آبیاری و سایر عملیات سنتی تا حد زیادی حذف می شود .  
3- رسیدن به بیشترین عملكرد امكان پذیر است در نتیجه در منطقی كه زمین گران بوده و یا جمعیت زیاد است ، از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد .
4- بیماری های گیاهی خاكزی در سیستم های بسته كه كاملا غرقابی می شودبا سهولت بیشتری ریشه كن
می شوند .
5- مهار كامل تر محیط معمولا یكی از مسخصه های سیستم است (یعنی محیط ریشه ، تغذیه ی به هنگام و یا آبیاری ) و در گلخانه ، نور ، دما ، رطوبت و تركیب هوا را می توان به دلخواه تغییر داد .
تعدادی از كاستی ها :  
1- هزینه اولیه ی راه اندازی زیاد است .
2- عملیات مربوط به پرورش گیاه باید بر عهده ی افراد آموزش دیده باشد .  
3- واكنش گیاه به تغذیه خوب یا ضعیف به طور چشمگیری سریع است پرورش دهنده باید روزانه گیاه را تحت  نظر داشته باشد .
                                                                                                                                     
 منبع : هیدروپونیك (آبكشتی )
راهنمای عملی برای پرورش دهندگان كشت بدون خاك
نویسنده : ج . نبتون جونز
برگردانندگان : دكتر عبدالمجید رونقی . دكتر منوچهر مفتون 1382 – مركز نشر دانشگاه شیراز    

 
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: